Algemene beschouwingen DorpsVISIE Meerjarenbegroting 2019 – 2022

Voorzitter,
Allereerst willen wij onze waardering uitspreken voor de opzet van het collegeprogramma en de begroting en het werk van onze ambtenaren.
Wij vinden het ook goed, dat we deze stukken eerst in delen in de betreffende commissies hebben besproken. Uiteraard zullen we dit proces moeten evalueren en finetunen. Wat ons betreft een prima opstap naar een bredere veranderende werkwijze van deze raad. We hopen dat we dat ook vanavond zullen merken.
De koppeling met het collegeprogramma maakt het een bijzonder document.
Ik kan mij niet herinneren dat voorheen op een dergelijke manier een gebundeld document voor de komende vier jaren is gepresenteerd.
Wat ons betreft zijn zowel het collegeprogramma als de begroting een goede uitwerking van wat wij wellicht de belangrijkste doelstelling van dit college vinden te weten:
”De verbinding maken binnen college en raad en vooral ook verbinding met de inwoners en ondernemers versterken.”
Die doelstelling is echter niet direct te vertalen naar één specifieke uitwerking en één specifiek bedrag.
Zoals in de inleiding mooi verwoord: “De komende periode leren we samen met de raad, hoe burgerparticipatie vorm gaat krijgen in onze gemeente.
Soms maken we de juiste keuzes, soms ook niet.
Daar leren we samen van.”
Die zin behoeft echter één aanscherping wat DorpsVISIE betreft:
“De komende periode leren we samen met de raad, inwoners en ondernemers …”
DorpsVISIE is blij met de relatief goede resultaten op het sociaal domein in de afgelopen jaren.
De transities en transformaties hebben we in 2015 goed ingezet en we staan er behoorlijk goed voor. Wij kunnen nu echter niet tevreden achteroverleunen.
We dienen continu het contact met inwoners, vrijwilligers en (semi-) professionele organisaties te versterken om te komen tot verbeteringen en daarmee tot nog betere aanpak van (potentiële) knelpunten.
Want laten we niet vergeten, dat ook in deze tijd, waarin het economisch goed gaat het belangrijk is ”aandacht houden voor hen die onze steun en hulp nodig hebben”.
Het is belangrijk om daarin samen met inwoners op te trekken en ons daarbij continu af te vragen hoe we de ‘zorg voor en met elkaar’ zo goed mogelijk als gemeente kunnen ondersteunen.
We zijn blij dat dit college voortvarend met “Breugel Bruist” aan de slag gaat.
Het college gaat binnenkort in overleg met alle betrokken inwoners, organisaties, ondernemers, om te komen tot een uitwerking waar ook wij als raad mee aan de slag kunnen. En dat is wat vele inwoners en andere betrokkenen graag willen: aan de slag en resultaat.

Wij zijn dan ook voorstander om die uitvoering te faseren, zodat we bekende en blijvende projecten redelijk snel kunnen realiseren, terwijl de nieuwe onderdelen worden uitgewerkt. We bespreken de mogelijkheden om tot uitwerking te komen binnenkort in de commissie, waarbij wij inzetten op
– ruimte voor de Regenboogschool binnen Breugel Bruist en daarmee het blijven van de Kromme Hoek op de huidige locatie, overigens buiten het plangebied.
– woningen voor jongeren en ouderen, beiden met en zonder zorgvraag.
– een toekomstige Bongerd van grotere omvang, zodat onze verenigingen een uitwijkmogelijkheid hebben tussen de Landing en de toekomstige Bongerd.
Naast het centrum van Breugel komt eindelijk ook het centrum van Son de komende jaren tot realisatie.
Invulling van onze pleinen en een aantrekkelijk winkel aanbod met zo min mogelijk leegstand.
Kortom een aantrekkelijk centrum om te wonen, winkelen en te verblijven. Op de uitstraling kom ik zo dadelijk nog terug. Natuurlijk kijken we met enthousiaste zin uit naar de resultaten van de technische keuring van het Kerkgebouw om daarna met alle betrokkenen, binnen en buiten de raad, tot een goede invulling van alle functies in het centrum te komen.

Voorzitter,
De begroting is wat ons betreft een goede vertaling van het coalitie- en collegeprogramma.
In deze begroting zien we het werken aan een nieuwe bestuursstijl, met ruimte voor inwoners, ondernemers en andere betrokkenen, en een betere communicatie als voorwaarde goed terugkomen. Die verbeterde communicatie moet er ook voor zorgen dat het voor betrokken inwoners en ondernemers makkelijker wordt om mee te praten over onderwerpen die hen aangaan omdat ze in elk geval betere en begrijpelijkere informatie tot hun beschikking krijgen dan voorheen.
We maken bovendien geld vrij in deze begroting om daadwerkelijk bijeenkomsten en andere communicatieactiviteiten en -uitingen te kunnen organiseren.
Ja, dan kan met betrokken inwoners en ondernemers echt het gesprek worden aangegaan en hebben de financiële ruimte, zeker vanaf 2020, om burgerinitiatieven te ondersteunen en (te helpen) realiseren.
Hierbij nog de kritische opmerking dat door de verandering van leverancier er dit jaar geen goede en begrijpelijke online versie van de begroting is gerealiseerd, zoals afgelopen jaar.
Wij vragen de wethouder wanneer hij verwacht dat deze alsnog online komt.

Voorzitter,
De begroting lezend kan de eerste indruk zijn dat we er goed voorstaan.
Op de korte tot middellange termijn is dat ook zeker zo.
Toch heeft onze fractie zorgen over onze financiële positie op de langere termijn.
Kijken we naar de kengetallen op pagina 131, dan geven die reden tot vragen en zorg. We zien een duidelijke neerwaartse trend van onze jaarlijkse inkomsten en opwaartse druk op onze schuldenlast.
Dit is verklaarbaar door het grotendeels wegvallen van inkomsten uit het realiseren van nieuwe bouwgrond. De grote projecten, zoals Sonniuspark, komen tot een afronding en dat scheelt per jaar toch enkele miljoenen die niet beschikbaar komen voor de jaarlijkse begroting.
Dat wegvallen van die inkomsten en het naar verhouding oplopen van de schulden, geeft ook reden tot een andere zorg.
Een aantal grote projecten zijn of worden uit opgebouwde reserves betaald. Sommige ook uit reserves die al gedurende langere tijd of door bijvoorbeeld de verkoop van Obragas, zijn opgebouwd.
DorpsVISIE is er helemaal voor die reserves te gebruiken voor realisatie van projecten. Begrijp ons niet verkeerd.
Echter vragen wij ons wel af, hoe wij over tien jaar of meer opnieuw voldoende reserves hebben opgebouwd als dan bijvoorbeeld de vraag tot vervanging van duurzame voorzieningen of accommodaties als de gemeentewerf/brandweerkazerne, de basisscholen, het openbaar groen of grijs etc. op tafel ligt.
Natuurlijk schrijven we de komende jaren op investeringen af, maar dat is nog iets anders dan opnieuw sparen voor investeringen in de toekomst.
De stijging van de OZB-belasting is een van de weinige knoppen waar wij als gemeente zelf aan kunnen draaien om inkomsten te verhogen en daarmee die financiële positie kunnen versterken. Verhoging uit het gemeentefonds vanuit het Rijk valt immers niet te verwachten en kunnen wij (helaas) ook niet sturen.
Overigens gaat dat niet met miljoenen tegelijk.
In de praktijk betekent de voorgestelde wijziging een verhoging van enkele tientjes per jaar voor huiseigenaren.
Na de verhoging blijft Son en Breugel nog ca 13% onder de landelijk gemiddelde belastingdruk zitten, inclusief riool- en afvalstoffenheffing.
De laatste zijn volgens afspraak kostendekkend en met de gestegen kosten voor de verwerking van ons afval, worden ook deze lasten verhoogd. Dat is niet leuk, maar wel noodzakelijk en uit te leggen.
De lichte stijging van onze inkomsten geeft in ieder geval de komende jaren meer ruimte om nieuwe investeringen te doen, zoals die b.v. uit een intensievere burgerparticipatie naar voren kunnen komen.
Wij vragen het college dan ook om voor de behandeling van de Kadernota medio 2019 in de commissie AZ een uitwerking te presenteren van een lange termijn financiële planning.
Willen we onze zelfstandigheid voor de toekomst kunnen waarborgen en risico’s kunnen dragen en investeringen blijven doen is het van groot belang ook financieel gezond en zelfstandig te blijven.

Voorzitter,
Ondanks onze tevredenheid hebben wij nog wel enkele punten die wij graag onder de aandacht willen brengen.
Ten eerste onze grote wens, en die van velen in het dorp en in deze raad, om versneld tot een hoger onderhoudsniveau van stoepen en fietspaden te komen. Daarvoor is nu een extra investering in de komende vijf jaren gepland om dat hogere niveau te bereiken.
Wat de fractie van DorpsVISIE betreft mag dat versneld worden.
Bovendien vindt onze fractie dat het park Vroonhoven en onze centra in Son en Breugel een veel levendigere en groenere uitstraling moeten krijgen met bloeiend goed, bomen, waterpartijen, leilinden, haagjes etc.
Onze centra zijn kaal, saai en bovenal versteent. Dus grijs eruit, groen erin.

Met de volgende motie roepen wij het college op om de investeringen voor stoepen, fietspaden in het centrum van ons dorp naar voren te halen en de belangrijkste knelpunten in 2019 aan te pakken en dat te doen door het tijdelijk inzetten van onze algemene reserve. Echter daarbij wel dat de geplande uitgaven voor de komende jaren dan dienen als dekking voor het weer aanvullen van die reserve.
 Motie Versnellen verhogen onderhoudsniveau stoepen en fietspaden.
Ten tweede pleiten wij er voor in onze gemeente meer en betere speelgelegenheden voor kinderen te realiseren.
Vergeleken met ons omliggende gemeente komen wij er wat mager vanaf.
Met name in het centrum van Son moeten we deze missen.
Aantrekkelijke en interactieve speelruimten zijn niet alleen voor jongeren, maar kunnen ook voor ouderen interessant zijn.
Het verhoogt de sociale cohesie als ontmoetingsplek, kan een instrument zijn tegen eenzaamheid en roept op tot bewegen en spelen (dat is goed voor jong en oud).
Voor dit onderwerp dienen wij geen motie in, omdat wij voorstellen om dit onderwerp eerst voor te leggen aan de Jeugdgemeenteraad en daar hun inbreng over te vragen.
Bij deze de vraag aan de voorzitter om dit onderwerp aan de Jeugdgemeenteraad voor te leggen en bij voldoende interesse met hen te bespreken.

Samengevat voorzitter,
Met dit collegeprogramma en deze begroting ligt er niet alleen een uitwerking voor de komende jaren op tafel, maar vooral een uitnodiging.
Een uitnodiging om mee te denken, mee te doen en mee te realiseren.
Een uitnodiging aan inwoners, ondernemers en professionals en natuurlijk deze raad om ideeën te delen en mee uit te werken.
Niet voor alles, maar daar waar dat voor hen relevant is uiteraard.
In lijn daarmee ook onze aanzet om actief als raad de Jeugdgemeenteraad te betrekken bij het besturen van onze gemeente.
Wij zijn dan ook blij met de ruimte voor betere communicatie en participatie en voor de realisatie van burgerinitiatieven, zoals die ook uit de jeugdgemeenteraad kunnen worden aangedragen.
We zijn blij met de aandacht om te blijven verbeteren in Zorg en Welzijn.
DorpsVISIE heeft echter ook haar zorg geuit bij de lange termijn financiële positie.
Daarnaast hebben wij met het verhogen van het onderhoudsniveau van de stoepen en fietspaden ook een verbeterpunt op de korte termijn voorgesteld.

Son en Breugel, 8 november 2018

Fractie Team DorpsVISIE
Jelle de Jong, voorzitter. Theo Groenemans, secretaris.
Helga Helders – de Bruin, lid. Remco Heeren, lid.
Jos de Bruin, lid. Frans Meulenbroeks, lid.
Stephen Philippi, lid. John Frenken, lid.